Temat: Jak działa sieć

1. język używany przez komputery w sieci,
2. rola serwerów w sieci,
3. funkcje serwera DNS.

Siadasz przed komputerem, uruchamiasz przeglądarkę WWW, wpisujesz adres strony i gotowe. Proste. Ale jak to jest, że możesz wysłać e-mail do kogoś w Nowym Jorku i w ciągu kilku minut otrzymać odpowiedź? Albo podczas jazdy pociągiem do Zakopanego możesz sprawdzić na telefonie prognozę pogody dla Podhala na najbliższe dwa tygodnie?

CZYM JEST INTERNET?
Internet jest systemem urządzeń umożliwiających wymianę danych. Urządzenia są ze sobą połączone poprzez:

• łącza radiowe i sieci telefonii komórkowej;
• serwery – komputery udostępniające usługę internetową;
• rutery – urządzenia zapewniające dostęp poszczególnym komputerom, tworzące sieć lokalną (LAN);
• komputery klienckie – komputery korzystające z usługi udostępniania stron internetowych (usługi WWW).

Aby otworzyć stronę WWW, komputer musi połączyć się z serwerem, na którym ta strona jest zapisana, i poprosić o jej udostępnienie.

JAKIEGO JĘZYKA UŻYWAJĄ KOMPUTERY W SIECI?
Komunikację między komputerami umożliwia protokół TCP/IP, który zawiera dodatkowe protokoły pozwalające klientom na korzystanie z określonych usług:

• HTTP – protokół, dzięki któremu można otwierać strony internetowe; przesyła treści w sposób jawny, co grozi przechwyceniem ich przez osoby nieuprawnione;
• HTTPS – szyfrowana wersja protokołu HTTP; w tym przypadku zawartość strony jest przesyłana w postaci zaszyfrowanej, a odkodowanie następuje dopiero na komputerze uprawnionego klienta;
• FTP – protokół przesyłania plików;
• SMTP – protokół przesyłania poczty (obsługuje wymianę wiadomości e-mail).

JAK KOMPUTERY ROZPOZNAJĄ SIĘ W SIECI?
Obecnie liczbę urządzeń podłączonych do internetu szacuje się na kilka miliardów. Z tej liczby komputery stacjonarne i laptopy to tylko jedna piąta, większość to smartfony i tablety. Jak przy tak ogromnej liczbie urządzeń możliwe jest nawiązanie odpowiednich połączeń? Otóż każdy komputer pracujący w sieci ma przydzielony adres IP (protokół internetowy), składający się z czterech grup ośmiobitowych liczb zapisanych dziesiętnie. Może on wyglądać np. tak: 168.34.123.66. W ten sposób można zaadresować 4 294 967 296 komputerów. W związku z ogromną liczbą urządzeń korzystających z internetu istnieje realna obawa, że tych numerów wkrótce zabraknie, dlatego obecnie adresowanie 32-bitowe jest zastępowane 128-bitowym, dzięki któremu można zaadresować 340 282 366 920 938 436 374 607 431 788 211 456 urządzeń.

Adresy przydzielane komputerom pracującym w sieci stanowią cechę indywidualną urządzenia i są przydzielane na dwa sposoby. Adresy statyczne (stałe) przeznaczono dla komputerów, które nieprzerwanie pełnią jakąś funkcję w internecie, np. serwerów. Komputery łączące się z siecią sporadycznie otrzymują adresy dynamiczne, ważne przez czas jednej sesji – w momencie łączenia się z siecią komputer otrzymuje adres IP, a po rozłączeniu ten adres jest zwalniany.

Sprawdź adres IP swojego komputera.

• Kliknij ikonę wyszukiwania na pasku zadań.
• W polu tekstowym wpisz polecenie CMD i naciśnij klawisz Enter.
• W oknie Wiersz polecenia wpisz ipconfig i naciśnij klawisz Enter. W rezultacie otrzymasz informację zwrotną, a w niej m.in. adres IP komputera.

W tym przykładzie znajduje się informacja, jaki adres IPv6 (128-bitowy) i IPv4 (32-bitowy) przydzielono komputerowi. Można z niej wywnioskować również to, że komputerowi przydzielono adres prywatny. Najczęściej adresy publiczne otrzymują urządzenia łączące się z internetem bezpośrednio, natomiast w sieciach LAN, takich jak sieć w szkole, ruter przydziela poszczególnym komputerom adresy prywatne, obowiązujące tylko w ramach danej sieci lokalnej. Adresy IPv4 prywatne zawierają się w przedziałach:

• od 10.0.0.0 do 10.255.255.255;
• od 172.16.0.0 do 172.31.255.255;
• od 192.168.0.0 do 192.168.255.

SERWERY DNS
Aby możliwe było otwarcie strony internetowej, adres słowny musi być przetłumaczony na numer IP. I tu z pomocą przychodzi serwer DNS (system nazw domen). Działanie serwera DNS można porównać do książki telefonicznej. W internecie istnieje 13 głównych serwerów DNS, które mają swoje klony rozmieszczone na całym świecie. Przechowują one informacje łączące w pary adres IP i adres słowny.

Jeśli wpiszesz adres słowny w przeglądarce i naciśniesz Enter, twój komputer połączy się z najbliższym serwerem DNS, a ten sprawdzi, jaki adres IP przypisany jest do adresu słownego. Jeśli znajdzie w swojej bazie taką informację, odeśle do twojej przeglądarki adres IP serwera. Po otrzymaniu takiego adresu przeglądarka już bezpośrednio połączy się z serwerem i w odpowiedzi otrzyma żądaną stronę WWW.

ILE CZASU TRWA PRZEBIEG POLECENIA DO KOMPUTERA DOCELOWEGO?
Sprawdź, po jakim czasie twoje polecenie dotrze do serwera udostępniającego oficjalną stronę Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Otwórz okno Wiersz polecenia, wpisz ping www.whitehouse.gov i naciśnij Enter.

BADANIE PRĘDKOŚCI ŁĄCZA INTERNETOWEGO
W internecie można znaleźć narzędzia umożliwiające przeprowadzenie testu faktycznej szybkości łącza internetowego.